Γράφει ο Δημήτρης Κατηνιώτης
Ο πλους του «Ναύαρχος Μιαούλης» το 1900 στην Αμερική
Το 1900 έλαβε χώρα ο ιστορικός υπερατλαντικός πλους του Ευδρόμου «Ναύαρχος Μιαούλης». Μετά από πολλές συζητήσεις και μία δύσκολη οικονομική περίοδο για την Ελλάδα, καθώς τρία χρόνια πριν, αυτή είχε εξέλθει από τον ατυχή πόλεμο του 1897, ο ελληνικός Τύπος της διασποράς στην Αμερική έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην σχεδιαζόμενη ναυτική αποστολή. Ο πλους έγινε κάτω από σχετικά δύσκολες τεχνικές και καιρικές συνθήκες τόσο στην προετοιμασία, όσο και στην εκτέλεση. Ήταν όμως απόλυτα επιτυχής υπό την διακυβέρνηση του αντιπλοιάρχου Παύλου Κουντουριώτη και λόγω της πειθαρχημένης διαγωγής των αξιωματικών και του πληρώματος. Αυτοί οι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί διακρίθηκαν στους μετέπειτα ναυτικούς αγώνες των Βαλκανικών πολέμων και όχι μόνο. Ο αριθμός του πληρώματος μαζί με τους ηρωικούς ναύτες και θερμαστές έφτασε στους 215 άνδρες.
Γενικά χαρακτηριστικά ΝΑΥΑΡΧΟΥ ΜΙΑΟΥΛΗ (1878) | |
Εκτόπισμα | 1.800 τόνοι |
Μήκος | 81,8 μέτρα |
Πλάτος | 11 μέτρα |
Βύθισμα | 4,5-5,5 μέτρα |
Πρόωση | Ατμολέβητες 2.100 ίππων, μονή έλικα |
Ταχύτητα | 15,5 κόμβοι |
Πλήρωμα | Ενδιαιτήσεις για 370 δοκίμους |
Οπλισμός | 4 πυροβόλα ΚΡΟΥΠ των 17 εκ.,4 πυροβόλα 7,5 εκ. και 2 μυδροβόλα Hotckiss |
Το ταξίδι διήρκεσε συνολικά 140 ημέρες και το πλοίο διένυσε 12.242 ναυτικά μίλια. Ξεκίνησε από το Νέο Φάληρο στις 5 Ιουλίου του 1900. Το Ναύαρχος Μιαούλης επισκέφτηκε τη νήσο Μάλτα, τον λιμένα του Γιβραλτάρ, τον λιμένα Φουνσάλ στη νήσο Μαδέρα, τον λιμένα Ντε λα Κρουζ στη νήσο Γκραν Κανάρια, τη νήσο του Άγιου Βικέντιου στο Πράσινο Ακρωτήρι, το λιμάνι Φορ Ντε Φρανς στη νήσο Μαρτινίκα, τον λιμένα Καρλότας στις Παρθένες Νήσους, τον λιμένα της Φιλαδέλφειας, τον λιμένα της Νέας Υόρκης, τον λιμένα της Βοστώνης, τον λιμένα της Όρτας στις Αζόρες, πάλι τον λιμένα του Γιβραλτάρ, τον λιμένα της Βαρκελώνης, τη Μασσαλία, το Αργοστόλι και κατέπλευσε εντέλει στον Πειραιά στις 21 Νοεμβρίου. Έχοντας επισκεφθεί 13 λιμάνια του εξωτερικού και 6 διαφορετικά κράτη, το Εύδρομο «Ναύαρχος Μιαούλης» εκτέλεσε ένα σημαντικό ναυτικό επίτευγμα στην πρώτη υπερωκεάνια αποστολή του Ναυτικού, προσφέροντας μοναδικές εμπειρίες και πολύτιμη εκπαίδευση στους αξιωματικούς και το πλήρωμα του. Στην Αμερική, οι Έλληνες ναυτικοί έγιναν δεκτοί με μεγάλο ενθουσιασμό τόσο από τους Έλληνες ομογενείς όσο και προσωπικά από τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Ουίλιαμ Μακίνλεϋ, στις 5 Οκτωβρίου 1900 στην Ουάσιγκτον, αποσπώντας τα άκρως φιλελληνικά σχόλια του προέδρου.
Το ποντοπόρο αυτό ταξίδι είχε επιτύχει τους σκοπούς τους. Αναπτέρωσε το ηθικό των ομογενών, προέβαλε τις σύγχρονες δυνατότητες του ελληνικού κράτους στις χώρες υποδοχής, εκγύμνασε το πλήρωμα σε μακρούς πλόες και άνοιξε το δρόμο για την συστηματική διεξαγωγή μακρινών εκπαιδευτικών πλόων του Ναυτικού. Όταν κυκλοφόρησε το απίστευτο αυτό κατόρθωμα σε ολοκληρωμένη βιβλιογραφική έκδοση από το Πλωτό Ναυτικό Μουσείο “Θ/Κ Γ. ΑΒΕΡΩΦ” και το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού το 2015, αναδύθηκε ένας συσχετισμός αναφορικά με τη ζωντανή παρακαταθήκη που άφησε το ιστορικό ταξίδι του «Ναυάρχου Μιαούλης» και της αντίστοιχης προσφοράς του «ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΎ Άρης».
Λίγα λόγια για το «ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ Άρης»
Το «Εκπαιδευτικό Άρης» (Α-74) ήταν ελληνικής κατασκευής πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού. Ναυπηγήθηκε στο “Ναυπηγείο Σαλαμίνας AE”, με σκοπό τη χρήση του ως εκπαιδευτικό σκάφος με ενδιαιτήσεις για 370 δοκίμους. Εντάχθηκε στον ελληνικό Στόλο στις 10 Ιανουαρίου 1980. Χρησιμοποιήθηκε συστηματικά για τα θερινά εκπαιδευτικά ταξίδια, σε πλόες τόσο στη Μεσόγειο Θάλασσα, όσο και στη Μαύρη Θάλασσα, στη Βόρεια Θάλασσα, στον Ατλαντικό Ωκεανό, αλλά και στη μακρινή Αυστραλία το 1988. Μετά τον παροπλισμό του το 2004, μεταφέρθηκε στον κόλπο της Σούδας όπου και χρησιμοποιήθηκε στα σενάρια εκπαίδευσης αγημάτων νηοψίας, που παρέχει το NMIOTC. Τελικά το πλοίο βυθίστηκε, σε άσκηση πυρών και βολών πυραύλων του Πολεμικού Ναυτικού, στις 23 Ιουνίου 2025 σε περιοχή του νοτίου Ιονίου.
Γενικά χαρακτηριστικά ΕΚΠ ΑΡΗΣ (1980) | |
Εκτόπισμα | 2400/2630 τόνοι |
Μήκος | 100 μέτρα |
Πλάτος | 14,7 μέτρα |
Βύθισμα | 4,5 μέτρα |
Πρόωση | Ντίζελ 10000 ίππων, δύο έλικες |
Ταχύτητα | 19 κόμβοι |
Πλήρωμα | Ενδιαιτήσεις για 370 δοκίμους |
Οπλισμός | 1 πυροβόλο των 3 ιντσών, 2 πυροβόλα 40/70 και 4 πυροβόλα 20 χιλιοστών |
Ο Θερινός Εκπαιδευτικός Πλους της Σ.Ν.Δ στην Αμερική το 2000
Αν και η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων πραγματοποίησε στο παρελθόν εκπαιδευτικά ταξίδια στην Αμερική, ο Θερινός Εκπαιδευτικός Πλους του 2000, ο οποίος είχε σαν προορισμό την Αμερική, έμελε να είναι (εν αγνοία πολλών) επετειακός. Ξεκίνησε στις 9 Ιουνίου από την ακτή Ξαβερίου στον Πειραιά και διήρκησε 65 ημέρες, όπου Κυβερνήτης του «Άρης» διατέλεσε ο Πλοίαρχος Β.Τσιτωνάκης Π.Ν. Στο εκπαιδευτικό επέβαινε το επιτελείο του αποτελούμενο από αξιωματικούς, ανθυπασπιστές, υπαξιωματικούς και κληρωτούς ναύτες καθώς και οι Ναυτικοί Δόκιμοι Γ΄, Β΄ και Α΄ τάξης. Επίσης συμμετείχε μικρή αντιπροσωπεία σπουδαστών από τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και τη Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων μαζί με επιτελείο Αξιωματικών της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, οι οποίοι επόπτευαν και δίδασκαν τους Ναυτικούς Δοκίμους κατά τη θερινή εκπαιδευτική περίοδο.
Οι πόλεις/λιμάνια που επισκέφτηκε το «εκπαιδευτικό Άρης» ήταν τα ακόλουθα: η Μάλαγα, η Πόντα Ντελγάδα στις Αζόρες, ο Ναύσταθμος του Νόρφολκ, η Νέα Υόρκη, η Βοστώνη, το Χάμιλτον στις Βερμούδες, η Λας Πάλμας στα Κανάρια νησιά, η Πάλμα στη νήσο Μαγιόρκα, η Σούδα. Ο Πειραιάς πάλι ήταν ο λιμένας κατάπλου. Ο «Άρης» για τις ανάγκες αυτού του ταξιδιού κάλυψε περίπου 11.200 ναυτικά μίλια.
Ένας από τους σκοπούς του εκπαιδευτικού ταξιδιού ήταν ο έγκαιρος κατάπλους στη Νέα Υόρκη ώστε το πλοίο να συμμετάσχει στους εορτασμούς για την ημέρα ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στις 4 Ιουλίου. Αγκυροβόλησε αρχικά στον ποταμό Hudson και συμμετείχε στην διεθνή ναυτική επιθεώρηση [International Naval Review (INR) 2000], η οποία εκτελέστηκε από τον τότε πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Μπιλ Κλίντον. Στη Νέα Υόρκη παρατέθηκε δεξίωση επί του πλοίου και έγιναν επισκέψεις σε πολιτιστικούς φορείς της ομογένειας, από την οποία οι Έλληνες ναυτικοί έγιναν αποδέκτες θερμής φιλοξενίας.
Το ΘΕΠ συνεχίστηκε και ολοκληρώθηκε βάσει προγράμματος χωρίς απρόοπτα και εκπλήξεις, αφήνοντας στους συμμετέχοντες ένα γλυκό αίσθημα υπερηφάνειας για την επίτευξή ενός ακόμα υπερατλαντικού πλου, στα ίχνη των πρωτοπόρων ναυτικών που χάραξαν τις ρότες προς τον Νέο Κόσμο αιώνες πριν.
Η συγκυρία της επανάληψης του ταξιδιού του «Ναυάρχου Μιαούλης» από τον «Άρη» προς την Αμερική και σε αρκετά ίδια λιμάνια, 100 χρόνια μετά, επιβεβαιώνει αφενός την παραδοσιακή ικανότητα του ελληνικού ναυτικού να εκτελεί μακρινούς πλόες και αφετέρου υπενθυμίζει πως η ναυτική ιστορία βρίσκει τρόπους να επαναλαμβάνεται.
Βιβλιογραφία
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Ο Ελληνικός Στόλος στις αρχές του 20ου αιώνα Φωτογραφικές μαρτυρίες Ναυάρχου Νικολάου Μακκά. Αθήνα, 2020.
https://www.hna.gr/el/naytiki-ekpaideysi
https://1900thebook.com/to-vivlio/
https://www.kathimerini.gr/culture/books/827797/taxidi-athlos-215-naytikon-toy-miaoylis/
https://www.usni.org/magazines/naval-history-magazine/2000/august/it-all-began-110-years-ago
https://www.usni.org/magazines/naval-history-magazine/2000/october/naval-history-news
